Een actie-onderzoek om de evolutie van de mentale gezondheid van jongeren op volwassen leeftijd beter te voorspellen

Brussel, 22/01/2020 - Een nieuwe universitaire leerstoel 'Transitional Psychiatry in a World in Transition' van de ULB werd op 17 januari voorgesteld door het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola, het Erasmusziekenhuis, het Universitair Ziekenhuis Brugmann en de Dienst voor Geestelijke Gezondheidszorg van de ULB. Een innovatief interdisciplinair project met een 'actie-onderzoek'-methodologie.

Het doel van de betrokken teams is drievoudig :

• Het beter begrijpen van de behoeften van jongeren tijdens de meest kwetsbare periode van hun leven, in de late adolescentie en de vroege volwassenheid.
• Om de onderbreking in de continuïteit van de zorg en de ondersteuning van de klinische afdelingen voor kinderen, jongeren en volwassenen, te compenseren
• Innoveren in de zorg voor jongeren, aangepast aan hun levensfase en aan de huidige tijd

Hun methode? Deze richting maakt het mogelijk om interdisciplinaire onderzoeksprojecten uit te voeren met als doel de resultaten te vertalen naar het vakgebied, maar ook om onderwijs en kennis te delen betreffende overgangspsychiatrie, een vakgebied op het kruispunt van de zorg in de kinder- en volwassenenpsychiatrie. Een innovatieve aanpak, zowel inhoudelijk als formeel.

Transitie in de geestelijke gezondheid is een belangrijk maatschappelijk thema
« Momenteel wordt geschat dat in België 10% van de jongerenpopulatie ernstige aandoeningen zal ontwikkelen. Naar schatting zou ook 5% van de bevolking nood hebben aan een interventie. Transitie is een belangrijk maatschappelijk thema », legt Prof. Delvenne uit, hoofd van de afdeling kinderpsychiatrie van het UKZKF en houder van de leerstoel voor de Université Libre de Bruxelles.

Risicofactoren in kaart brengen in de overgangstijd
In eerste instantie zullen de teams aspecten identificeren die kunnen bijdragen tot de psychopathologie tijdens de overgangsleeftijd, maar ook de elementen die aantonen dat een jongere de zorg zal moeten verderzetten om de juiste ondersteuning beter te plannen. In dit kader zullen onderzoekers (kinder)psychiaters verschillende groepen jongeren (tussen 17 en 20 jaar) ontmoeten die op zoek zijn naar psychiatrische of psychologische hulp, al dan niet afhankelijk van de jeugdzorg, en zullen ze verschillende psychologische, emotionele en sociale kenmerken beoordelen, evenals hun levensgeschiedenis, cognitieve capaciteiten en leervermogen, verslavingen, enz… Zij zullen gedurende twee à vier jaren opgevolgd worden op gebied van sociale integratie en autonomie, maar ook op gebied van een eventuele vraag naar psychiatrische zorg. Op basis van dit onderzoek zullen onderwijs- en kennisuitwisselingsactiviteiten worden ontwikkeld. Daarnaast zal preventieve bijstand worden voorgesteld of andere specifieke interventies voor jongeren en hun gezinnen om de overgang van de zorg te dekken.

Onderzoek actie & samenwerking
Ook op het gebied van onderzoek is de vorm van dit project innovatief. "Het is een paradigmaverschuiving in het onderzoek. Deze in actie verankerde methodiekkeuze zal ons hopelijk helpen om zowel onze kennis, onze methoden, onze systemen als onze resultaten op het gebied van de kwaliteit van de zorg en de begeleiding van jongeren in transitie uit te breiden. Deze invalshoek maakt het mogelijk om verder te gaan dan de psychiatrische pathologie en na te denken over de invloed van psychologisch welzijn op hun toekomstige volwassenheid. Het in kaart brengen van risicofactoren maakt het mogelijk om nieuwe wegen voor te stellen; en met een degelijk mechanisme voor het delen van kennis tussen professionals en communicatie met families, denken we zelfs de ontwikkeling van meer acute pathologieën bij bepaalde patiënten te kunnen voorkomen," legt Prof. Delvenne uit.

Een transversale werkgroep
De werkgroep werd opgericht in een partnerschap tussen kinderpsychiatrie en volwassenpsychiatrie en bestaat uit de leden van de vier partnerinstellingen - Pr Véronique Delvenne (UKZKF), Pr Charles Kornreich (UVC Brugmann), Pr Marie Delhaye (Erasmus Ziekenhuis) en Pr Hélène Nicolis (SSM-ULB). Drie jonge onderzoekers in de (pedo) psychiatrie nemen actief deel aan het project: Dr. Anthony De Leeuw, Dr. Simone Marchini, Dr. Joana Reis. Deze werkgroep draait ook om partnerteams, universitaire onderzoekslaboratoria (laboratorium voor medische psychologie, psychiatrie, ontwikkelings- en familiepsychologie, Acte), andere Franstalige universiteiten, andere partners voor geestelijke gezondheid zoals Réseaux 107 en nieuw beleid op het gebied van geestelijke gezondheid bij kinderen en adolescenten. Partners buiten de geestelijke gezondheidszorg zijn ook betrokken, zoals families en patiëntenpartners, evenals de justitiële sector of jeugddiensten.

Een symposium op 15 mei 2020
Een symposium « Quels Soins Psy pour la Transition ?» wordt georganiseerd op de campus van de Faculté de Médecine van de ULB en het Erasmus Ziekenhuis op 15 mei 2020 met alle Franstalige partners.

Twee overgangsleerstoelen in België
In België werden twee leerstoelen ('Transitional psychiatry in a world in transition' voor de ULB en 'Youth in transition' voor de KUL) opgericht dankzij de steun van het Julie Rensonfonds, het Koningin Fabiolafonds en de Koning Boudewijnstichting, voor een totaal bedrag van 1,2 miljoen euro (of 600.000 euro per jaar per leerstoel) en voor een periode van vier jaar.